Qadınların "uğursuz" sayıldığı 18-ci əsrdə Meri Rid və Enn Bonni dənizlərdə qılıncları ilə ad salan 2 quldur idi. Rəsmi tarixin qadınları "qanun qaçağı" hekayələrində "arzu" nəsnəsi olaraq təsvir etməsini tərs üz edərcəsinə yaşam sürdülər. Bəzilərinə görə irrasional cinayətkarlar olaraq görülsələr də, onlar başına buyruq, azad ruhlu, cəsur 2 qadın idi və şübhəsiz yaşadıqları çağın çox ötəsində idilər.
Tarixi gerçək çay yatağının axışında təqib edərək irəlilədiyinizdə coğrafiyaların özəllikləri müəyyənləşir. Qadın və dəniz arasında təbii inkişaf və ehtirasa çevrilən var olma mübarizəsi də belədir. Dəniz, özəlliklə sahil coğrafiyalarda yaşayanlar üçün vaz keçilməz ehtiras olmuşdu ki, matriarxat toplumlarda bunun mifoloji fiqurlarına dəniz tanrıçaları olaraq artıqlaması ilə rastlaşmaq mümkündür.
Dənizə yaxın bölgələrdə yaşayan topluluqlarda bu əlaqənin nizamına cavabdeh olan tanrıçalar ikən zamanla tərs üz edilən tarixdə tanrıçaların yerini tanrılar almış və bu tanrılar yer üzünə enərək dənizi qadına qadağan etmişdilər.
Hətta zamanla qadınların "dənizlərə uğursuzluq gətirdiyi"nə inandırıldı. Tam da bu çağlarda dənizə tutqun 2 qadının dənizlərdə keçən həyatı qiyam hekayəsi olaraq yaddaşlarda yer alır.
18-ci əsrdə yaşanan və fərqli mənbələrdən alınan məlumatlara görə həyatları bir gəmidə kəsişən iki qadın quldur Enn Bonni və Meri Rid.
ENN BONNİ
Qadınların itaətkar davranmalarının gözləndiyi bir çağda ənənələri yıxmağı bacaran, itaətsizliyi seçən və "kişilərə aid" olduğu iddiası ilə təcridləndikləri dənizlərdə yaşam sürən qadın quldurlardan ilkinin hekayəsi İrlandiyada başladı. Doğum tarixi tam olaraq bilinməyən Enn Bonni 1697-1700-ci illər arasında patriarxt ictimai ənənələrə görə "qeyri-qanuni" uşaq olaraq dünyaya gəldi. Qısa müddət sonra anası həyatını itirdi. Amerikaya köç edən atasından yüklü miras qalmasına rəğmən quruda "nizamlı həyat" sürməyi rədd edən Ennin xəyallarını dəniz bəzəyirdi.
Buna görə gizli-gizli qılınc və döyüş dərslərialmağa başlayan Ennin aldığı bu dərslər 14 yaşında ikən özünə cinsi istismara qalxışan bir kişiyə qarşı istifadə etdiyi özünümüdafiə sırasında işinə çox yaradı. Bu kişi arasının dostu idi və yazılı mənbələrə görə toplumda "etibarlı" olan bu şəxs aylarla Ennin zərbələri səbəbi ilə yatalaq yaşamaq məcburiyyətində qaldı.
2 il sonra xəyallarının ardınca getməyə qərar verdi, evi tərk etdi. Qadın olaraq dənizə çıxmasına icazə verilmədiyi üçün quldur Ceyms Bonni ilə evləndi.
Evləndiyi şəxs quldurluqdan vaz keçib yerləşik həyata keçincə onu "dönəkliliklə" günahlandıraraq tərk edən Enni qadın olaraq gəmiyə minməsinə icazə verilmədiyi üçün kişi geyimlərini geyinərək gizlicə quldur gəmisinə mindi.
Qılınc və tapançadan istifadəni yaxşı bildiyi üçün diqqət çəkməyən Enn Kubaya çatdığında bəzi mənbələrə görə daha sonrada itirəcəyi uşağına hamilə olduğu, bəzi mənbələrə görə isə xəstələndiyi üçün quldurluğa bir müddət ara verdi. Sağaldıqdan sonra Karib dənizində quldurluğa başlayan Ennin şöhrəti dənizlərdə "Amansız" adlı quldur gəmisi kimi əsməyə başladı.
Marakaybo yaxınlarında Hollandiya quldur gəmisi ilə qarşılaşdıqlarında Enn üçün ömrü boyu dostluğunu gücləndirəcəyi başqa bir qadın quldur qarşıladı. Adı Meri Rid idi. Meri də eynən Enn kimi dəniz tutqunu idi və qadınlar üçün "günah" olan gəmilərdə quldurluq edə bilmək üçün kişi qılığına girmişdi.
MERİ RİD
Tarixi mənbələrdə təəccüblü olmayan şəkildə Meri Ridin həyatı haqqında da az şey var. Londonda doğulan və dənizçi olan atasının yanında gəmilərdə ölən qardaşının yerinə kişi qılığına girərək çalışdığı rəvayət edilir. Atasının ölümündən sonra gəmilərdə çalışan Merinin cinsi istismara məruz qaldığı, bu səbəblə gəmidən qaçaraq yenə kişi qılığında ingilis ordusuna qatıldığı mənbələrdə yer alan dəqiq məlumatlardandır. Flanders müharibəsində göstərdiyi cəsarəti sayəsində süvari alayına yüksələn Meri aşiq olduğunda gerçək kimliyini açıqladığı üçün ordudan atıldı və aşiq olduğu şəxslə
evləndi.
Yerləşik həyata qısa müddət dözə bilən Meri dəniz özləmi səbəbi ilə bir müddət sonra evi tərk edərək holland quldur gəmisi ilə Karib dənizinə doğru səfərə çıxdı və təbii ki, yenə kimliyini gizlədərək. Merinin içində olduğu quldur gəmisi Ennin içində olduğu quldur gəmisinin hücumuna məruz qaldı və əsir alınanlar arasında Meri də vardı. Enn özü kimi kişi qılığına girmi Merini həmən fərq etdi və 2 qadın bir-birlərinə gerçək kimliklərini açıqladıqlarında dənizlərdəki böyük dostluqları başladı. Quldur gəmisinin 2 yaxşı savaşçısı oln Meri və Enn heyətin qorxulu yuxusu halına gəldi.
1720-ci ildə Yamaykanın quldur gəmisinə hücumuna heyəti hazırlıqsız yaxalayınca dəniz ortasında böyük savaşa girən 2 qadın son ana qədər savaşdı və əsir alındı. Heyətin tamamıyla birlikdə edama məhkum edilən Meri və Enn qadın olduqları fərq edilincə edam edilmədi və ömür boyu həbsə məhkum edildilər. Həbsdə qızdırmalı xəstəliyə tutulan Meri həyatını itirərkən Ennin aqibəti haqqında dəqiq məlumat yoxdur.
İTAƏT ETMƏTƏN İKİ QADIN
Patriarxat tarix qadınları əsasən quldur və "qanun qaçağı" hekayələrində arzulanan və uğrunda savaşılan nəsnələr olaraq təsvir edər. Enn və Meri isə bu tarixi tərsinə çevirən qadınlar olaraq qarşımıza çıxar. Bəzilərinə qədər irrasional cinayətkar, bəzilərinə görə isə ovsunlayıcı tarixi şəxsiyyətlərdir. Dünya tarixinə keçən az saydakı qadın quldurlardan olan Meri və Enn haqqında yazılanlara və sənədlərə baxsaq, başına buyruq, azad ruhlu və cəsur 2 qadındır. Şübhəsiz, çağının çox ötəsində idilər. Qadınlara evdə xanım-xanımcıq, ərlərini gözləmələrinin buyrulduğu dövrdə həyatlarına "itaət" sözünü almamağı seçdilər.
0 comments :
Post a Comment