Uzaq Şərq döyüş sənətləri

"Düşməninizin nədən qorxduğunu anlamaq üçün sizi nə ilə qorxutduğuna baxın." Erik Hoffer

"Savaşı bilməyən barışı da bilməz.” Yapon atalar sözü

Uzaq Şərq döyüş sənətləri ya da texnikaları Çin, Koreya, Yaponiya üçbucağında doğularaq inkişaf etmişdir. Bu texnikaları belə sıralaya bilərik:

☻ Nincütsu: Feodal Yaponiya zamanında Nindzalar (Şinobilər) tərəfindən tətbiq edilmiş, öyrədilərək inkişaf etdirilmişdir. Nincütsu ruhi təmizlənmə ilə xoşbəxt bir şəxsiyyət məqsədini daşıyır. Bunun yanında nindzanın məqsədi özü, ətrafı ilə bütün insanlar üçün sülh gətirməkdir.

☻ Aykido: Qarşılaşma zamanı məqsəd özünü qorumaq, təcavüzkarın gücünü təcavüzkara qarşı istifadə edərək safdışı buraxmaqdır. o biri döyüş sənətlərindən xüsusilə fərqi düşmənin tarazlığını itirməsinə təmin etmək ilə "kombo" deyilən, arxa arxaya edilən bir neçə texniki ilə saldırğanı safdışı buraxmaqdır.

☻ Taekvondo: Çılpaq əl ilə ayaqla edilən, Koreya mənşəli bir Uzaq Şərq müdafiə sənəti, bir müdafiə idmanıdır. Təxminən 600-cü illərdə ortaya çıxan, bir-birindən ayrı iki sistem olan "Ayaq Sistemi" ilə "Yumruq Metodu" zamanla bir araya gətirilərək taekvondo ortaya çıxmışdır. Taekvondo sözü koreyaca “Tae”, “Kwon”, “Do” sözlərinin birləşməsindən meydana gəlmişdir. Tae "təpik" ya da "ayaqla edilən vuruş", kwon "yumruq" ya da "əllə edilən vuruş", do "yaxşılıq, doğruluq, fəzilətə gedən yol, nizam" mənasını verməkdədir.

☻ Hapkido: Geniş bir yelpikdə qol ilə ayaq oynaqların kilidləmək, fırlatma, hər cür ayaq texnikaları, əl texnikaları ilə akrobatik gimnastika, əymə, bükmə ilə sinir nöqtələrinə təzyiq texnikalarının yanında atəşsiz hər cür silahı ustaca istifadə etməyi, gündəlik həyatda istifadə edilən əşyaları bir silaha çevirməyi öyrədir. Bir idmandan daha çox məşru müdafiəyə uyğun bir sənət olduğunu söyləmək daha doğrudur

☻ Tay Çi Çuan: Daxili Çin döyüş sənətidir. Tam olaraq necə başladığı bilinməsə də döyüş sənətlərində usta köhnə bir taoçu keşiş Çan San Fen mənbələrdə “Tay Çi”nin yaradıcısı olaraq ən çox adı keçən adamdır. Tay Çinin yaradıcısı olaraq təsdiqlənən o biri bir adam isə 9-cu nəsil Çen ailəsindən Çen Van Tindir.

☻ Kunq Fu: Müdafiə sənətlərinin təməli olan, ən qədim, ən zəngin məlumatı ehtiva edən Şaolin Kung Fudan doğulmuş, sonradan müxtəlif coğrafiyalar ilə uluslarca fərqli biçimlər qazanmış olan bir idmandır.

 

☻ Karate: Yapon silahsız döyüş sənəti Karate Do üçün yayğın istifadə edilən qısaldılmış termin olub yaponca kara + te + do sənət kəlimələrindən meydana gəlməkdə, silahsız əlin yolu sənəti mənasını verməkdədir. Zen Buddizm ilə yapon mədəniyyəti ilə yoğrulan Karate adamın özünü, fiziki, zehni olaraq öyrətməsi prinsipi üzərinə qurulu, təhsil sistemi sayəsində insanı intensivlikdən uzaqlaşdıran, barışcıl duyğular bəsləməsini təmin edən bir intizamdır. Karate Okinava adasında doğulmuşdur

☻ Txekkyon: Ənənəvi bir Koreya döyüş sənətidir. Taekvondodan fərqli olaraq hərəkətləri rəqsə də bənzəyir. Yaponiyada da istifadə edilən bu sənət bir peşə halına çevrildiyi üçün qadağan edilmişdir. Soyu çox köhnələrə söykənən Txekkyon döyüş sənəti minlərlə il əvvəl yaponca da öyrənilmişdir. Çinin Tay Çisi ilə qohum olduğu da deyilməkdədir. Lakin kübar bir döyüş sənətidir.

☻ Muaytay: Taylandda ortaya çıxan milli idman. Tayland boksu da deyilir. Başda Tayland olmaq üzrə Vyetnam, Kamboca kimi cənub-şərq Asiya ölkələrində tətbiq olunur. Yumruq, diz, dirsək ilə təpiklərin istifadə edildiyi sərt bir döyüş sənətidir.

☻ Sumo: Yaponiyada çox qədim tarixdən bu yana, bir çox adət ilə ənənəyə söykənən ənənəvi bir güləş növüdür. Sumafu sözcüyündən gəlir, "özünü müdafiə" mənasını verir. Bir Sumo güləşçisinə Sumotori deyilir.

☻ Cüdo: (ju: kübar nəzakətli; do: yol, təlim: nəzakət yolu) Yaponiya qaynaqlı bir döyüş sənəti, bir idman sahəsidir. Cüdo Ciu-citsudan inkişaf etdirilmiş, əsas prinsipləri 1882-ci ildə Dr. Ciqaro Kanodan təyin olunmuşdur. Cüdo yapon müasir döyüş sənətlərinin ilk nümunəsi olmuşdur.

☻ Ciu-citsu: Yaponcada yumşaqlıq texnikası mənasını verməkdədir. Ənənəvi yapon döyüş sənətlərindəndir. Rəqibin hücum təcilindən faydalanaraq, vuruş, tutuş,  fırlatma ilə bilək kilidləri kimi texnikalarla təsirsiz hala gətirməyə çalışmaq üzərinə qurulu, çox təkrarlamağa dayanan bir təhsili vardır.

İlk baxışda yuxardaki siyahıda olan, Sumo xaricindəki bütün idman budaqları, vurdulu-qırdılı, çoxca intensivliyi olan, şikəstliyə yol aça biləcək üsulları var kimi görünür.

Ancaq gerçək durum belə deyil. Başqa bir deyişlə bu idman budaqları tək başına intensivlik ehtiva edən texnikalardan meydana gəlmiş deyil.

Bunların təhsili üçün kiçik yaşda uşaqlar müəyyən bir seçimdə keçirilərək alınırlar. Çünki namizədlərin zehin strukturları (zəka) ilə xarakterlərinin yüksək səviyyədə olması tələb olunur. Beləcə bu uşaq doğru ilə yanlışı, yaxşı ilə pisi bir-birindən ayıra bilmək, özlərinə izah ediləni doğru olaraq qəbul etməyə daha başdan uyğun vəziyyətdədirlər.

Başlanğıcda namizədə döyüş texnikaları deyil, bədənin çevikliyini təmin edə biləcək gimnastika məşqləri etdirilir. Amma bundan da əvvəl bu idman sahələrinin bir təlim (doctrine) xüsusiyyətində olan fəlsəfəsi aşılanmaya başlanır. Bunun özü, ana element özgüvənin inkişaf etdirilməsi ilə ruhi dincliyi təmin edilməsidir. Bu, təhsilin uzun bir hissəsini təşkil edir.

Uzaq Şərq İdmanları öyrədilən məktəblərdə şagirdin həyəcanına suveren olması, bu məzmunda hər mövzuda həyəcanlarının deyil, zəkasının ön planda tutması öyrədirlər. Kin tutmaması, nəzakətə nəzakətlə, intensivə intensivlə cavab verməsi tələb olunur. Böyük bir ruhi dincliyin təmin edilməsi şərtləri öyrədirlər. Şagirdə daim hazır, oyanıq olması da öyrədilir. Bu məktəblərdə yuxarıda adı keçən vəziyyətlərin bir həyat forması halına gəlməsi təmin edilir.

Yaman bir intensivlik tətbiqi geyim-keçimləriylə belə qorxuducu nindzaların ruhi təmizlənmə içində olub xoşbəxt şəxsiyyətləri olması, bunun yanında özü, ətrafı ilə bütün insanlar üçün sülh gətirmək istəməsi bunların aldığı fəlsəfi təhsilə bağlıdır.

Sonradan getdikcə kompleksləşən bir yol izləyən döyüş texnikalarını öyrədilməsi özgüvəni təmin edəcək yollardan biri olub bütün təlim içində sanki bir detal kimidir. Amma biz ən öndə bu döyüş xüsusiyyətini görərik.

.