Müharibələr
əsrlər boyu adsız qəhrəmanların ölüb tarixin tozlu səhifələrinə tanınmış
generalların keçdiyi soyqırımlar olmuşdu. Ölənlər bədənlərini müharibə sahələrinə
buraxıb yeni evlərinə, həyatda qalanlar ruhlarını müharibə sahələrinə buraxıb
köhnə evlərinə qayıdarlar. Son dönəmlərdə
fərqli adlarda anılmış olsa da - shell shock, travma sonrası stress
pozuntusu və s. - əsgərlərin başlarına gələn ruhlarının ölməsi idi.
“Qərb
cəbhəsində yenilik yoxdur bizə bu olayı bəlkə də ən yaxşı göstərən romanlardan
biridir. Müəllif bu romanda özü kimi ruhlarını Flandriya düzənliklərində
buraxmış əsgərlərin hekayəsini göstərir. Bizi Flandriya düzənliklərinin qaranlıq və barut qoxan havasına götürən bu romanın toxumları yenə o düzənliklərdə məcburi
olaraq tapılan biri tərəfindən atılmışdı. Bu, universitet oxumaq yerinə əsgərliyə
yazılmağa zorlanan Erix Mariya Remarkdır.
1929-cu
ildə nasistlərin və militarizmin yüksəlməkdə olduğu bu atmosferdə keçmiş əsgər
tərəfindən yazılan bu kitab dünyada müharibənin acılarını çəkmiş şəxslər tərəfindən
çox tutuldu və çox böyük şöhrətə qovuşdu.
Roman
fanatik müəllimlərin qazı və təzyiqi ilə orduya yazılan bir qrup tələbənin
müharibənin ağırlığı və qaranlığı altında əzilməsini göstərir. Əsər sadəcə bu tələbələrin
deyil, fərqli sosial statusdakı şəxslərin müharibə qarşısındakı davranışını və
cəbhə arxasındakı xalqın müharibəyə baxış istiqamətini də realist şəkildə əks
etdirir.
Müharibə
əleyhdarlığı və romanın gənc kütlələr qarşısındakı təsirini görən nasistlər qəzəblərini
romana yönəltməkdə gecikmədilər. Romanın yığılıb yandırılması əmrini verdilər.
Bununların kifayətlənməyən nasistlər müəllifi həbs etməyə çalışdılar, amma müəllif
xarici ölkəyə qaçdı. Müəllifin bacısı isə o qədər şanslı deyildi və nasist qəzəbindən
qaça bilmədi.
1930-cu
ildə Lüis Maylstounun rejissorluq etdiyi
eyni adlı film böyük uğur qazandı. Bu uğur bərabərində “Ən yaxşı film” və “Ən
yaxşı rejissor” nominasiyalarında akademiya mükafatları gətirdi.
Müharibə
əleyhinə yazılmış ən önəmli əsərlərdən olan “Qərb cəbhəsində yenilik yoxdur”
istər-istəməz oxucuların müharibəyə baxışını dəyişdirir.
0 comments :
Post a Comment