"Qorxunc
gerçək uzun müddət gizli qaldı."
Bir
film hər şeyi dəyişdirə bilərmi? Çox gec olsa belə, bəli.
Filmin real hadisə əsasında çəkilmiş olmamasını diləyərdim, ancaq bu filmdə
anladılan olayların hamısı 2000-2005-ci illər arasında Cənubi Koreyanın Kvanju
bölgəsində yer alan In Hva Məktəbində meydana gəlmiş hadisələrdir.
Cənubi
Koreya seriallardan tanıdığımız aktyor Kon Yu əsgərlik vəzifəsini yerinə
yetirərkən bir kitabla tanış olur: Do-ga-ni. Mənası “Səssizlik”dir. Gerçək bir
olayı anladan bu kitabdan çox təsirlənən Kon Yu əsgərliyi bitdikdən sonra
yazarını tapır. Bu romanı ssenariləşdirib film etmək istədiyini söyləyir. Müəllif
Kon Ci Yon rejissor Hvan Don Hyok ilə razılaşır və Kon Yunun baş rolunda
iştirak etdiyi Cənubi Koreya kino tarixinin bəlkə də ən narahatedici filmini çəkirlər.
Film narahatedici ancaq hadisənin özü qədər deyil. Bəzən gerçəklər bütün
çılpaqlığıyla gözlər önünə sərilməlidir, bir şeylərin dəyişə bilməsi üçün.
Kar və
lal məktəbinə bir professorun referansıyla rəsm müəllimi olaraq təyin olunmuş
Kan İn Ho yolda kiçik bir qəza keçirir. Özünü məktəbə aparması üçün təsadüfən
tanış olduğu Yu Cindən kömək istər. Yu Cin İnsan Haqqları Mərkəzində çalışan
bir qadındır. In Ho məktəbə gəldiyi ilk gün buranın özünü zorlayacağını anlayırr.
Əkiz olan məktəb direktoru və idarə komandiri özündən məktəb hədiyyə fondu adı
altında yüklü bir miqdar pul istəyir. Şagirdləriylə qarşılaşdığında isə işlər
daha da qəribə hal alır. Uşaqların bəzilərinin özündən qorxduğunu fərqinə varır.
Bu uşaqların üzləri yara-bərə içindədir. Keçmişlərinə baxdığındaysa bunların
yetim olduğunu, ya da ailələrinin də əngəlli olduğunu görür. Şagirdlərdən Yu
Rinin onu qolundan sürükləyib məktəbin çamaşırxanasına aparmasıyla In Ho şokedici
bir həqiqətlə qarşılaşır. Məktəbin katibəsi şagirdlərdən Yon Dunun başını
paltaryuma maşınının içinə soxub boğmağa çalışır. Katibənin "cəza"
üsulu budur. Yon Dunu aldığı kimi xəstəxanaya aparan In Ho Yu Cindən kömək istəyir.
Xəstəxanada məktəbdə baş verən hadisələrin dayaqdan ibarət olmadığı aydın olar.
Yon Du məktəbdə yaşadığı hər şeyi tək-tək yazır. İllərdən bəri məktəbin müdiri,
idarə komandiri, müəllimlər bir çox uşağa cinsi təcavüz və hücumda yer
almaqdadlr. In Ho və Yu Cini şok edən bu gerçək Yu Ri və Min Sunun
anlatdıqlarıyla daha da pis bir hal alır. Bu məktəb bir sıra canavar ruhlu
insanın yetim bu uşaqları istifadə etdiyi, şiddət tətbiq etdiyi və heç bir şey
olmamış kimi yaşamağa davam etdikləri bir yerdir. In Ho və Yu Cin bunları
ortaya çıxarmaq üçün böyük bir mübarizə başlayır. İşin içinə girdikdə isə pis
qoxular yüksəlməyə başlayır. Polisin də bu işin içində olduğunu öyrənirlər. Bələdiyyə,
təhsil nazirliyi - heç biri onları dinləməz. Medianı hərəkətə keçirirlər, yetərli
olmaz. Nəticədə toplanan dəlillərlə və uşaqların anlatdıqlarıyla dava açılır.
Bu dəfə də vəkillər, prokuror və hakim günahkarın yanında yer alır.
Oğurladıqları bütün qapılar üzlərinə bağlanmışdır. Günahkarlar çox az cəzalar
alaraq bu işdən xilas olar. Uşaqlar isə cəmiyyətin hər yerindən gələn köməksevər
insanlarla, amma kürəklərində ədalətin sancdığı bıçaqla yaşamağa davam edilər.
Bir şeyləri dəyişdirə bilməmişdilər. Amma məqsədləri bu deyildi zatən. Yu Cinin
dediyi kimi;
"Mübarizə
aparmağımızın səbəbi dünyanı dəyişdirmək üçün deyil, dünyanın bizi dəyişdirməsinə
icazə verməmək üçündür."
Filmdə
bir şeylər dəyişmir, ədalət yerini tapmır. Onsuz da olan da bu idi. Gerçəkdə də
belə olmuşdu. Kvanju In Hva Məktəbində müdirin də daxil olduğu 6 müəllim 9 kar
və dilsiz şagirdə 5 il ərzində cinsi hücumda tapılmış, şiddət tətbiq etmişdi. Məktəbə
yeni gələn bir müəllimin bunu fərqinə varması və vətəndaş cəmiyyəti hərəkətə
keçirməsiylə dava açılmışdı. Həbs olunan 6 nəfərdən ikisi zaman aşımıyla sərbəst
qalmışdı. Məktəb direktoru həbs cəzasına çarpdırılsa da, yenə bəzi endirimlərlə
və təzminatla bu işdən sıyrılmıştı. Geriyə qalan müəllimlər isə məktəbə təkrar
dönmüşdü. O illərdə qüvvədə olan qanunlar cinsi cinayətlərlə əlaqədar ağır cəzaları
öngörmür, əgər qurbanının ailəsi uzlaşırsa, şikayət də ortadan qalxırdı. Yəni ədalət
gerçəkdə də yerini tapmamışdı.
2009-cu
ildə “Do-ga-ni” kitabı çıxdıqdan sonra xalqın buna marağı böyük idi. Vətəndaş cəmiyyətin
və insan hüquqları təşkilatlarının müqavimətiylə 2010-cu ildə bəzi qanunlarda dəyişikliyə
gedildi, ancaq yenə də kafi olmadı. Günahkarlar hələ çöldə, məktəb hələ açıq
idi. 2011-ci ildə eyni adlı “Do-ga-ni” filmi nümayişə girdiyindəysə Cənubi
Koreyada yer yerindən oynadı. 4.7 milyon izlənilməyə çatan film bütün cəmiyyəti
hərəkətə keçirdi. Prokurorluq iddianı təkrar açdı və yeni şahidləri dinlədi. Məktəbin
məzunları 1964 və 1975-ci illərdə məktəb müdirinin bir uşağı döyüb ölümə tərk
etdiyini və iki qız şagirdi də təcavüz etdiyini söylədi. Filmin
yayınlanmasından 2 ay sonra Kvanju In Hva Məktəbi bağlanıldı. Müəllimlər və məktəb
müdiri həbs cəzasına məhkum edildi. Yetməzdi. Günahkardan yana olan qanunların
da dəyişməsi lazım idi. Parlament “Dogani layihəsi” adı altında qanun dəyişikliyinə
getdi. 13 yaşın altındakı uşaqlar və qadınlar üçün cinsi cinayətlərdə “time-out”
qaldırıldı. Layihə eyni zamanda bu cinayətlər üçün həbs müddətini maksimuma
çıxarmağı nəzərdə tuturdu. Nəticədə bir film, ədalətin -gec də olsa- yerini
tapmasını təmin etdi.
"Silenced" filminin əsl məqsədi həqiqətləri anlatmaq olduğu üçün kinomatik mənada çox müvəffəqiyyətli
deyil. Buna rəğmən belə narahatedici bir mövzunu tamaşaçının bam telinə basaraq
izah etməsi filmin təsirliliyini artırır. Kar və lal, eyni zamanda şiddət görən,
qorxmuş uşaqları oynayan uşaq oyunçular bu filmin önə çıxan qəhrəmanlarıdır.
Uşaqların yaşadığı ağrını bir-bir içimizdə hiss etməmizi yanında, bunların gerçək
olduğunu və hələ də bir yerlərdə bunlara məruz qalan uşaqlar olduğunu bilmək
filmin bütün qüsurlarını örtür. Rejissorun məqsədi yaxşı bir film çəkmək deyil,
qorxunc bir mövzunu izah etməkdir. Bunu da ola bildiyi qədər həqiqi bir şəkildə
edir. KOFRA Film Mükafatlarında ən yaxşı film seçilən “Silenced” daha çox tərifi
haqq edirr. Film olaraq deyil, cəmiyyətdə yaratdığı təsir üçün. Filmi izlədikdən
sonra bu mövzudakı hissləriniz açılır və ətrafınıza daha diqqətli baxmağa
başlayırsınız.
Uşaq
şiddəti və istismarının gündəmimizi məşğul etdiyi bu günlərdə, uşaqları qorumağın
cəmiyyətin, yəni bizim əlimizdə olduğunu göstərən bu filmi filmi izləsək də,
izləməsək də, bu gerçək bilmədiyimiz bir yerlərdə bütün acısı və qorxuncluğuyla
eləcə dayanır.
0 comments :
Post a Comment